Bu kitap ayet, hadis ve İslam büyüklerinin sözleri ışığında ilmin, öğrenmenin ve öğretmenin faziletine yer vererek, övülen ve yerilen ilimler ile manası değiştirilen ilimleri açıklayarak, öğretmen ve öğrencinin eğitim-öğretim sürecinde takınması gereken ahlak ile zararlı ve faydalı âlimlerin alametlerini dile getirerek ve farklı boyutlarıyla aklı analiz ederek ilmin, öğrencinin ve âlimin hangi açılardan üstün, yüce ve şerefli olduğunu açıklayan değerli bir eserdir.
“Hakikati inkara şartlanmış olanlara gelince, Allah, Nuh’un karısı ile Lut’un karısının kıssalarını örnek getirmektedir: Onlar iki dürüst ve erdemli kulumuzun nikahı altında idiler, ama kocalarına ihanet etmişlerdi; ve bu iki kadına Hesap Günü: “Haydi bütün öteki günahkarlarla birlikte ateşe girin!” denildiğinde iki kocanın da onlara bir faydası dokunmayacaktır! İmana ermiş olanlara da Allah, Firavun’un karısının kıssasını örnek getirmiştir, ki o, “Ey Rabbim!”diye yalvarmıştı, “senin katında olan cennette benim için bir köşk inşa et, beni Firavun’dan ve yaptıklarından koru ve beni şu zalim halkın elinden kurtar.” Ve İmran’ın kızı Meryem’in kıssasını Allah’a karşı sorumluluk bilinci taşıyanların diğer bir örneği yaptık: O iffetini korumuştu, bunun üzerine Biz onun rahmindekine ruhumuzdan üflemiştik, ve Meryem Rabbinin sözlerinin ve böylece, vahyettiklerinin doğruluğunu kabul etmiş ve samimiyetle bağlananlardan biri olmuştu.” Kur’an 66/10-12
Bugün İslâm dünyasının sosyal ve siyâsî sahada yaşadığı sorunlar karşısında, Said Halim Paşa’nın görüşleri re-fe-rans niteliğini korumaktadır. Zira bir taraftan Batı’da eği-tim görmüş, Jön Türkler ve İttihat Terakki Ce-miyeti ile ilişki içinde olmuş; diğer taraftan devlet kademelerinde çeşitli görevlerde bulunmuş tecrübeli bir siyâset adamı olarak Said Halim Paşa, tecrübesini düşüncesine yansıtmaya çalışmış olması açısından da önemli bir figürdür. Onun ahlâk ve siyâset alanına dair düşünceleri, uzun yıllara varan tecrübelerinin ürünü olması bakımından somut-gerçekçi bir temele dayalı ve bu nedenle de son derece önemlidir.
Bugün, İslam toplumlarının içinde bulunduğu duruma bakıldığında, Benna gibi liderlerin değeri daha iyi anlaşılmaktadır.
“İslam bütün bir insanlık içindir. Bir ırka veya millete ait değildir.”
