Selçuklu sultanları Alparslan ve Melikşah’ın veziri olarak otuz yıl boyunca devlet yönetiminde söz sahibi oldu, görüşleriyle sultanların kararlarını etkiledi. Siyasi bir suikasta kurban gitmesinden kısa bir süre önce hükümdarlık sanatı konusunda düşüncelerini kaleme aldı. Melikşah’ın devlet yönetimi hakkında kapsamlı bir rapor istemesi üzerine yazılan Siyasetname, Nizamü’l-Mülk’ün devlet adamı olarak deneyimlerini aktardığı bir el kitabı olmasının yanı sıra, edebi değeriyle de yüzyıllardır dikkati çeken bir eserdir.
Büyük Selçuklu veziri Nizamülmülk, Selçuklu Devleti’nin siyasi hayatında olduğu kadar müesseselerin teşekkülü, ilmi faaliyetlerin yaygınlaştırılması ve kalite kazanması konusunda da etkili olmuş kişilerin başında gelmektedir. Sultan Melikşah’ın isteği üzerine kaleme aldığı Siyasetname, İslam dünyasında kendisinden önce mevcut olan bir geleceğin devamı olmakla beraber, onlardan ayrılan önemil tarafları vardır: Nizamülmülk, eserini kaleme alırken, yalnız nasihat vermekle yetinmemiş, teklifler de getirmiştir.
