Fatma Aliye Hanım

22 Ekim 1862 yılında, tarihçi, hukukçu ve devlet adamı olan Ahmet Cevdet Paşa ile Adviye Hanım'ın büyük kızları olarak İstanbul'da dünyaya gelmiştir. Aliye'nin eğitimine çok önem vermiş, o dönemde Avrupalı kadınların bile sahip olmadığı eğitim imkanları sunmuştur. Konak eğitimin yetiştirdiği ilk entelektüel kadın olan Fatma Aliye yetişme biçimi, hem yüksek bir Osmanlı bürokratının konağındaki yaşantıdan hem de Tanzimat sonrası dönemin kültürel ortamından derin izler taşımaktadır. Araştırmaya ve öğrenmeye çok meraklı olan Fatma Aliye Hanım, konak terbiyesiyle büyümüş, beş yaşından itibaren özel hocalardan ders almaya başlamıştır. Evleninceye kadar farklı hocalardan matematik, gramer, cğrafya, tarih, kimya, Arapça, Farsça, Fransızca gibi çok çeşitli derler okumuştur. 1878'de babasının uygun gördüğü II. Abdülhamit'in yaverlerinden Kolağası Faik bey ile evlenmiştir. Evlendikten sonra eşinin istememesinden dolayı bir süre eğitimine ara vermek zorunda kalan Fatma Aliye Hanım, Fransızca'dan çevirdiği Meram (1890) adlı tercümesiyle ilmi faaliteylerine yeniden başlamıştır. Bu çeviri kitapla Cevdet Paşa kızındaki yeteneği fark ederek onunla yakından ilgilenmiştir. Yazarın yetişmesinde birçok hocanın emeği söz konusudur. Ama bu konuda en çok etkili olanlar, babası Ahmet Cevdet paşa ile manevi babası olan Ahmet Midhat Efendi'dir. Yazarlık yönü oldukçü iyi bilinen Fatma Aliye'nin pek bilinmeyen bir de şairlik yönü vardır. Kendisini şair olarak düşünmeyen Fatma Aliye Hanım, yazdığı şiirleri yayınlamamıştır. Fatma Aliye Hanım, 74 yaşında iken 14 Temmuz 1936 yılında İstanbul'da vefat etmiştir.